NEREDE EVET, NEREDE HAYIR?

Kış mevsimi yerini ilkbahara bırakmaya başlamıştı. Uzun zamandır biriktirdiği işleri sonunda bitirmişti Selma.  O akşam biriken işleri halletmenin, yükü omuzlarından atmanın keyfi ile kokulu çayını alıp balkona geçti. Güzel bir manzarası vardı evinin. Bu aylarda hava tatlı sert olurdu. Bir an içinin titrediğini hissedince annesinin yıllar önce çeyizi için verdiği örme şalı üzerine aldı. Hiç onun tarzı değildi, annesi kendi zevkine göre örmüştü. Şala bakarken geçmişe gitti...

Ailenin ilk çocuğuydu Selma. Kardeşlerine bakmanın sorumluluğu erken yaşlarda ona verilmişti. O da çocuk olmasına rağmen, evde tamamlayıcı bir görevi vardı.  Annesine eş, babasına oğul, kardeşlerine annelik yapmıştı.  Öğretilen bu olunca, olması gerekenin bu olduğunu zannetmişti.  Çok ta zorlanmıyordu bunları yaparken. Herkese yardımcı olmak iyi hissettirdiği için hiç düşünmeden herkesin her işine koşar, birisi ondan bir şey istediğinde de düşünmeden  “evet” derdi. Onun buna gerçekten ihtiyacı var mı yok mu kısmını pek irdelemezdi. Herkes rahattı, o da rahattı. Ama yük yıllar içinde arttıkça  sırtı da yorulmaya başlamıştı. Daha da kötüsü işin içinden nasıl çıkacağını bilmiyordu. Dedim ya öğrendiği buydu.

Nerede ''evet", nerede "hayır'' diyeceğini düşünezmedi.

Evlilikle birlikte hayatına yeni sorumluluklar eklenmişti. Kendi ailesini kurmuştu. Artık bir eşi ve çocukları vardı. Gel gör ki, baba evindeki sahnesinden çıkamamıştı. Hem kendi evinin işleri hem de doğduğu evinin işlerini halletmeye çalışırken,

''Her şeyi yapayım.''

''Her yerde olayım.'' Derken, haliyle yükleri fazlalaşmıştı. Buna rağmen kimseyi de memnun edemiyordu. İnsanlar onun yaptıklarından azıcık memnun olsalar olmaz mıydı?

Yorulduğunun farkındaydı fakat yirmi yıldır devam eden bu girdaptan nasıl çıkacağını bilmiyordu.

En fazla da annesi ile sorun yaşıyordu. Babası  hayatı boyunca annesinin bir dediğini iki etmeyen bir adamdı, rağmen annesi onun hiçbir şeyini beğenmez, eleştirirdi. Bu gün geri dönüp baktığında daha net görebiliyordu o zamanlar neleri yanlış yaptığını. Hayatında hem kendisinin hem de babasının iyi niyetle verdiği tavizleri... 

Kendinden başka kimseyi düşünmeyen, herkes için neyin doğru  neyin yanlış olduğuna karar veren, etrafındaki herkesi yönetmeye çalışan bir kadın… Selma hep yetersiz hissederdi onun yanında. Çok söz hakkı yoktu. Az itiraz etmeye çalışsa kestirip atardı annesi;

''Ben anneyim ben ne dersem o!''

Sebep?

''Annneyim …''

Yıllarca aralarındaki temel konuşma bu olmuştu. Hatta öyle ki, artık bir kahve içmek için bir araya gelmeleri bile kavgasız, gürültüsüz neticelenmiyordu. En son tartışmalarında ipler iyice gerilmiş, ilişkileri kopma noktasına gelmişti.

''Selma gel, baban beni çok üzdü kızım.’’

''Selma gel, yazlığa gideceğiz sen bizi götür, yerleştir.'' Diğer kardeşlerine bu kadarını yapamıyordu. Yapsada pek karşılık bulamıyordu. 

Selma müsait mi, değil mi? O ara başka planı var mı, yok mu? Önemli değildi. Selma hayır demeye çalışsa da her seferinde kendini onun yanında buluyordu. Hem bedenen hem zihnen gücünün tükendiğini hissediyordu.  Selma'nın insanlara karşı genel davranış tarzıydı bu aslında.  Herkesin her işine koştururken bulurdu kendisini. Onun ihtiyacı olduğunda da, yine kendisi koştururdu. Diğerleri değil de en çok annesi ile arasındaki ilişkinin bu hale gelmesine çok üzülüyordu. ''Ben anneme bu kadar kıyamazken nasıl oluyor da o kadar bencilce tepkiler verebiliyor?'' Diye kendi kendine sorup dururdu. ''Ben merhamet gösterilmeyi hak etmiyor muyum?'' diye yıllarca kendini yetersiz hissetmişti. Şikayeti kendi içindeydi. Etraftakilere ise, ne yapsın kadıncağız? Nazı bir tek bana geçiyor derdi. 

O zamanlar farkında değildi ama Selma'nın bu kıyamamazlığı, zaman içinde çekirdek ailesindeki dengelerin de bozulmasına sebep olmuştu.

Bir keresinde annesi yine bir konuda herkesin ortasında bağırıp çağırdığında bu sefer kendini tutamamıştı. Sonra uzunca bir süre görüşmemişlerdi.

Bir şeyler ters gidiyordu ve sebebini bilmiyordu.  

Ta ki ikizlerin veli toplantısında rehber öğretmen bir seminerden bahsedene kadar. O kadar işi vardı ki aslına, kadını da kırmak istemediğinden teklifi kabul edip gitmişti. O gün hayatında bir şeylerin değişmeye başladığı gündü. Yıllardır merhamet etmek sandığı davranışın aslında hayır deme gücü olmadığından kaynaklandığını, ilk duyduğunda uzun süre yerinden kalkamamıştı. Yıllardır yapıp ettiklerinin merhamet olduğunu zannetmesinin ne büyük bir yanılgı olduğunu anlamıştı.

''Hayır desem ne değişecek ki? Yine de yapacak…''

''Kıyamam ben ona!''

''Hem elime mi yapışır?'' demekle geçmişti hayatı.

Merhamet ile taviz arasındaki farkı öğrendiği gün, hani derler ya aydınlanma anı diye, öyle bir an olmuştu onun için. ''İnsanın "hayır"ları olunca "evet"lerinin anlamı var.'' Diyordu eğitmen. Hayır diyebilmek en büyük merhametmiş meğer...

İlan panolarına yazılmalıydı bu cümle…

Yıllardır yapıp ettiklerinin merhamet olduğunu zannetmesinin ne büyük bir yanılgı olduğunu anlamıştı. 

İşte o gün değişmeye başlamıştı her şey… Karışık ip yumağındaki ucu bulmak gibi bir şeydi yaşadıkları. 

Yeni Bir Hayat

Hiç bir şey eskisi gibi olmadı bir daha...

Herkesi hayatında olması gereken yere koymak, sınır koymaya çalışmak...Verilen tavizleri geri çekmek... Ne onun,  ne de çevresindekiler için kolay değildi. Taşlar yerlerinden oynuyordu. Başta onun gibi, etrafındaki insanlar da oyunun yeni kurallarını kabul etmekte çok zorlandılar. Yıllarca yaptıkları ile nankörleștirdiği insanlar yeni Selma'yı bencil buluyorlardı. 

Dibine çamur birikmiş bir kova suyu temizlemek için insanın elini çamurun içine sokması gibiydi yaşadıkları. O anda su bulanır her şey çok daha kötüye gidiyormuş gibi gözüküyordur ancak çöken çamuru atmanın tek yolu bunu göze almaktır. 

Öyle de olmuştu. Kırklarına yaklaşmışken yeni bir hayat, yeni anne çocuk ilişkisi, yeni bir Selma… Yıllardır normalleştirdiği dünyanın dışına çıkarak yeni ama gerçek bir ilişkiler inşa etmeye uğraşıyordu. 

Bu süreçte yolları ayrıştığı insanlar kadar bağlarını da güçlendirdiği insanlar olmuştu. İşin güzel tarafı bu zorlu mücadelenin ardından sadece annesiyle olan ilişkisi değil diğer ilişkileri de dengeye gelmişti. Son altı ay zor geçmişti geçmesine ama yirmi senenin yanında lafı olmazdı. Omuzlarındaki yük azalmıştı. Hayata daha net bakıyordu...

“Toparlanmadan önceki dağılma, dağılma değildir.”

“Düzensizliğin içerisindeki düzen de düzen değildir.”

Düzen gerçeğe uyumlu olduğunda insanın hayatına kaliteli iyileşmeler olur. Gerçek bir düzen, gerçek bir ilişki için ortalık bir süre toz duman olur. 

• Nerede "evet", nerede "hayır"? diyeceğini bilmek önemlidir.

• ''Hayır'' ları varsa insanın ''evet'' lerinin bir anlamı vardır. 

Halının altına atılan tozlar havaya kalkıyorsa, bu gerçek bir temizliktir. Yaşanılan acılar sonunda feraha ulaştırıyorsa, ''iyi ki'' lere dönüşüyorsa insan her yaşta gerçeği öğrenebiliyor demektir.

Deneyimsel Tasarım Öğretisi Nedir?

Başarı Psikolojisi Nedir? 

İlişkide Ustalık Nedir?